Mosin wzór 1891/1930 czyli historia na strzelnicy 

Ostatnio na naszym rodzimym rynku broni pokazuje się coraz więcej  rożnych modeli broni palnej, które okres świetności maja już dawno za sobą, ale z racji pełnej sprawności bojowej (bardzo często w stanie magazynowym) i wartości historycznej są chętnie kupowane nie tylko przez kolekcjonerów, ale także przez strzelców sportowych. Nie tak dawno takim zainteresowaniem cieszyły się rosyjskie karabiny samopowtarzalne Simonowa (SKS wz.45) zasilane amunicją pośrednią 7.62 x 39 wz.43, a obecnie legendarne rosyjskie karabiny wojskowe Mosin wz. 1891/30 zasilane mocnym nabojem 7.62 x 54 R. Karabin powtarzalny Mosin wz.1891 skonstruowany został przez oficera armii rosyjskiej płk. Siergieja  I. Mosina, inżyniera z carskiej fabryki uzbrojenia w Tule. Prace konstrukcyjne rozpoczęto na przełomie 1887/1888 roku, ostateczne próby poligonowe przeprowadzono w 1890 roku, w a rok później nowy karabin przyjęto oficjalnie na uzbrojenie armii carskiej jak Trzyliniowy Karabin wzoru 1891, bardziej popularna nazwa Mosin-Nagant pojawiła się kilka lat później.

Mosin konstruując nowy karabin oparł się na rozwiązaniach technicznych karabinu opracowanego przez belgijskich konstruktorów, braci Emila i Leona Nagantów, stąd też późniejsza nazwa rosyjskiego karabinu. Karabin powtarzalny Mosin wz.1891 wyposażony jest w czterotaktowy zamek suwliwo-obrotowy z dwoma ryglami oporowymi. Trzecim ryglem jest rączka zamkowa zamocowana w trzonie zamka. Ryglowanie broni następuje poprzez obrót zamka o 90 stopni. Mechanizm uderzeniowy posiada sprężynę uderzeniową działającą bezpośrednio na iglicę. Napięcie iglicy jest dwufazowe, częściowe napięcie następuje podczas odryglowania, a jej pełne napięcie podczas zaryglowania broni. Karabin można zabezpieczyć przy napiętym mechanizmie uderzeniowym poprzez odciągnięcie i  następnie obrót w lewo bijnika umieszczonego w nasadzie iglicy.  Lufa w modelu wz.1891 ma gwint prawoskrętny o czterech bruzdach, jej długość wynosi 800 mm. Karabin wyposażony jest w stale przyrządy celownicze, trójkątną muszkę i słupkowy celownik. Kolba i łoże wykonane są z drewna i stanowią jeden monolit, nad lufą umieszczona jest również drewniana nakładka, zamek i lufa są oksydowane. Broń wyposażona jest w stały magazynek pudełkowy o pojemności 4 nabojów, piąty ładuje się bezpośrednio do komory nabojowej. Ładowanie broni przeprowadza się za pomocą 5-io nabojowych łódek amunicyjnych. Magazynek pozbawiony jest szczęk, a wewnątrz ma zamontowany rozdzielacz i przytrzymywacz. Rozdzielacz spełnia dwie funkcję, uniemożliwia wprowadzenie do komory więcej niż jednego naboju oraz pełni rolę wyrzutnika.  Broń można rozładować poprzez otwierane denko magazynka, zatrzask denka umieszczony jest w jego dolnej części. Wycior do czyszczenia lufy umieszczony jest pod lufą. Karabin wyposażony jest w odłączalny bagnet czterograniasty typu kłującego.  Mosin 1891 mierzy 1303 mm i rozładowany waży 4400 gramów. W 1930 roku trzej rosyjscy konstruktorzy broni strzeleckiej, Diegtiarow, Fiodorof i Tokariew zmodernizowali karabin, uproszczono wówczas  konstrukcję zamka, dzięki czemu produkcja była mniej pracochłonna  i zarazem tańsza, skrócono lufę do 730 mm, zmieniono przyrządy celownicze na precyzyjniejsze wprowadzając słupkową muszkę w osłonie i nastawny celownik krzywkowy od 100 do 2000 metrów z nastawami co 100 metrów. Pozostawiono bez zmian zasilanie ze stałych magazynków i nabój, który prezentował wystarczającą do działań bojowych moc obalającą. Karabiny Mosina modernizowano również później, między innymi, wprowadzając model wyborowy  z krótszą lufą i dostosowany do strzelania z celownikiem optycznym. Pomimo przeprowadzonych jeszcze kilku modernizacji karabinu Mosina, model 1891/30 był podstawowym orężem Armii Radzieckiej, aż do czasu wprowadzenia do uzbrojenia karabinka samoczynnego Kalasznikowa AK 47 na nabój pośredni 7.62 x 39. Do Polski karabiny Mosina przywędrowały razem z  żołnierzami  utworzonej w ZSRR I i II Armii WP, pozostały w uzbrojeniu również po zakończeniu wojny aż do czasu przyjęcia karabinka Kałasznikowa na uzbrojenie LWP. Później część karabinów wykorzystywały  Straże Przemysłowe oraz myśliwi. Mosiny dla myśliwych przerabiały wojskowe zakłady remontowe w Grudziądzu, nawet dzisiaj sporo tych karabinów można spotkać w polskich rewirach łowieckich. Niedawno wojskowe Mosiny w wersji 1891/30 pokazały się na polskim rynku broni cywilnej, kilku moich kolegów kupiło tę broń w stanie magazynowym, wyprodukowana na przełomie lat 30-tych i 40-tych. Broń Krzysztofa pochodzi z 1939 roku, wygląd zewnętrzny nie budzi żadnych zastrzeżeń, pełna oksyda, drewno kolby i łoża w dobrym stanie, stan przewodu lufy również dobry bez zastrzeżeń. Sprawność  broni również nie sprawia jakichkolwiek problemów. Z celnością jest różnie, podobno Mosiny były przystrzelane z założonym bagnetem i wówczas biły dokładnie w cel. Tak było również z karabinem Krzysia, natomiast przy zdjętym bagnecie przestrzeliny układały się znacznie niżej od punku celowania. Uważam jednak żeby jednoznacznie ocenić celność tej broni należy postrzelać zdecydowanie więcej. Z amunicją generalnie nie było problemów. Te naboje które miały łuski bimetalowe, sprawnie były wyrzucane  z komory po odstrzeleniu, drobne problemy z odryglowaniem broni i wyrzuceniem łuski miały miejsce w kilku przypadkach z nabojami z łuskami lakierowanymi, niewypały się nie zdarzały. Jest to ciekawa broń z historycznym rysem i co ważne pełnosprawna w stanie magazynowym i do tego stosunkowo tania. Karabiny Mosina można kupić w poznańskim sklepie Magnum za w sumie niewielką kwotę 1250 złotych za komplet, również tam do kupienia są samopowtarzalne karabinki Simonowa, ale te są nieco droższe, kosztują 1850 złotych za egzemplarz. Jest to na pewno ciekawa propozycja dla strzelców i  rekonstruktorów historycznych zarazem, a także dla strzelców sportowych, dla których bliski kontakt z historią uzbrojenia ma duże znaczenie

Zbyszek