Karabinek szturmowy wz. 88 Tantal kaliber 5.45 x 39

Niedawno prowadziłem strzelanie kontrolne z dużą grupą pracowników jednej z większych firm z branży Ochrony Osób i Mienia. Strzelanie jak strzelanie … schemat, bo sztywne instrukcje strzeleckie formacji ochronnych nie pozwalają na pozaregulaminowe innowacje, poza tym z przyczyn typowo ekonomicznych nikt ze zleceniodawców nie wykracza poza regulaminowe minimum. Ochroniarze strzelali z pistoletów maszynowych PM 84 i karabinków szturmowych wz. 88 Tantal. Firmy cywilne ochraniają również jednostki wojskowe i ich mienie, stąd też na ich wyposażeniu oprócz broni krótkiej, strzelb gładkolufowych, pistoletów maszynowych są też karabinki samoczynne. Kiedyś już prowadziłem takie szkolenie i strzelanie, ale wówczas pracownicy ochrony dysponowali karabinkami AKMS w kalibrze 7.62 x 39, tym razem strzelano z karabinków wz.88 Tantal. Z Tantala już kiedyś strzelałem, a jego konstrukcja znana mi było dużo wcześniej. Tak się złożyło, że posiadam karabinek AKMS wz.80 (w wersji samopowtarzalnej), pewne rozwiązania konstrukcyjne tej broni zastosowano również w opracowanym później Tantalu.

Pod koniec lat 70-tych prowadzono w zakładach "Łucznik" prace nad modernizacją karabinka AKMS, zmiany dotyczyły głównie wprowadzenia ogranicznika w strzelaniu ogniem ciągłym. W wyniku tych zmian, umieszczona po prawej stronie komory zamkowej uniwersalna dźwignia bezpiecznika i przełącznika rodzaju ognia zachowała jedynie funkcję bezpiecznika, natomiast po lewej stronie komory zamontowano nowy trzy pozycyjny przełącznik ognia. Dzięki tym innowacjom AKMS wz. 80 mógł strzelać ogniem pojedynczym, seriami trzy strzałowymi i ogniem ciągłym. Zmodernizowany AKMS nie wszedł do produkcji seryjnej, ponieważ w tym czasie Rosjanie wprowadzili  na uzbrojenie swojej armii nowy małokalibrowy nabój pośredni 5.45 x 39 i karabinek AK 74/AKS 74. Nowy rosyjski nabój przyjęto zgodnie z zaleceniem  w pozostałych armiach sygnatariuszy  Układu Warszawskiego, również w Polsce. Wspomniałem o AKMS wz. 80, bo pewne istotne rozwiązania konstrukcyjne zastosowano w jego następcy, nowym karabinku szturmowym opracowanym w OBR ZM "Łucznik", dostosowanym do nowego rosyjskiego naboju małokalibrowego 5.45 x 39. Karabinek wz. 88 w latach 1987 - 1990 modyfikowano kilkakrotnie zanim wprowadzono go  do produkcji seryjnej. W 1991 roku przyjęto go oficjalnie na uzbrojenie WP. Tantal swoją budową, wyglądem zewnętrznym i walorami taktyczno-balistycznymi zbliżony jest do rosyjskiego karabinka AKS 74. Jego długość wynosi 748/943 mm, rozładowany waży 3690 gramów, z pełnym magazynkiem 4000 gramów. Wspólnej unifikacji (z rosyjskim AKS 74) podlega lufa, zamek, suwadło, magazynek  i oczywiście nabój. W obu karabinkach można strzelać zamiennie amunicją rosyjską lub polską. Unifikacja zapewnia wzajemną wymienność w/w części, co w sytuacji wspólnych działań bojowych ma szczególne znaczenie. Nie mniej, istotne jest to, że polski karabinek nie jest dosłowną kopią rosyjskiego pierwowzoru jak to było w przypadku AK 47/AKS 47, ale zawiera w sobie wiele polskich rozwiązań konstrukcyjnych. Jednym z najważniejszych jest mechanizm spustowo-uderzeniowy w którym zastosowano ogranicznik długości serii  i wyeliminowano opóźniacz ruchu kurka. Innymi ważnymi rozwiązaniami są wielofunkcyjne urządzenie wylotowe, nowego typu komora gazowa, mechanizm powrotny, kolba składana oraz sposób mocowania rury gazowej, nakładki i łoża. Karabinek Tantal jest bronią samoczynno-samopowtarzalną, działa na zasadzie odprowadzenia części gazów prochowych przez boczny otwór w lufie. Komora gazowa ma otwór gazowy prostopadły do osi przewodu lufy czyli inaczej niż w broni rosyjskiej. Ryglowanie lufy następuje w wyniku obrotu zamka w prawą stronę. Lufa wykonana metodą kucia na zimno ma 423 mm długości i przewód gwintowany z czterema bruzdami prawoskrętnymi o skoku 200 mm. Wnętrze lufy jest pokryte chromem. Po prawej stronie komory zamkowej umieszczona jest dwupołożeniowa dźwignia bezpiecznika, jak już wspomnialem w starszych karabinkach AK pełniła ona też funkcję przełącznika ognia. Po lewej stronie umieszczona jest trzy pozycyjna dźwignia przełącznika ognia, w pozycji C – ogień ciągły, w pozycji P – ogień pojedynczy i w pozycji S – serie trzy strzałowe. Przełącznikiem ognia można operować zarówno w broni zabezpieczonej  jak i odbezpieczonej. Za kabłąkiem umieszczona jest dźwignia zaczepu magazynka, ma ona podobny kształt i działa identycznie jak w karabinkach AKMS.  Urządzenie wylotowe montowane na odcinku wylotowym lufy pełni funkcję osłabiacza odrzutu, kompensatora i tłumika płomienia. Urządzenie to pełni też rolę  nasadki do wystrzeliwania granatów nasadkowych, a także służy do mocowania bagnetu nożowego. W Tantalu zastosowano prętową metalową kolbę składaną, prawdopodobnie skopiowaną z enerdowskiego karabinka MPiK (AKS produkowany w byłej NRD).  W odróżnieniu od AKMS’a kolba Tantala składa się na prawą stronę, aby ją zwolnić z blokady i złożyć należy wcisnąć przycisk  umieszczony w tylnej części komory zamkowej. Karabinek wyposażony jest w mechaniczne przyrządy celownicze składające się z celownika krzywkowego i muszki, celownik krzywkowy posiada nastawy od 100 do 1000 metrów, z przesunięciem co 100 metrów. Karabinek zasilany jest z metalowych lub plastikowych magazynków łukowych o pojemności 30-tu nabojów. Generalnie jest to broń bardzo zbliżona do AKMS’a, nie mniej mimo że wykonana solidnie, są w niej elementy które rażą, mam tu na myśli dziwną kolorystykę nakładki na rurę gazową i łoża. Poza tym, a nie spotkałem się z tym po raz pierwszy, broń w czasie prowadzenia ognia ciągłego często się zacina, prawdopodobnie podczas podawania naboju z magazynka do komory nabojowej. Podczas ostatniego strzelania miałem kilkanaście takich przypadków. Na szczęście naboje nie były kaleczone, więc po ręcznym załadowaniu do komory były wystrzeliwane. Być może było to spowodowane ukrytymi wadami magazynków lub jakością amunicji, w tym wypadku strzelaliśmy rosyjskim  Barnuł-em. Jak dobrych kilka lat temu strzelałem z wojskowego Tantala żadnych problemów ani zakłóceń w automatyce broni nie miałem, a wystrzeliłem wówczas sporo nabojów. Tantal jest składny i celny, wyszkolony strzelec poradzi sobie z nim bez większych problemów. Karabinek szturmowy wz. 88 Tantal nie miał szczęścia, przyjęto go co prawda na uzbrojenie WP,  ale na bardzo krótko. Wstąpienie Polski w szeregi NATO i przyjęcie zachodniego naboju 5.56 x 45 NATO za przepisowy w WP zakończył służbę Tantala, zmienił go karabinek szturmowy wz. 96 Beryl, który jak na razie nadal służy żołnierzom WP. Wycofane karabinki Tantal przejęła Agencja Mienia Wojskowego, która to,  część karabinków sprzedała zagranicznym kontrahentom, część sprzedano polskim firmom ochrony mienia, a także ośrodkom szkoleniowym. Samopowtarzalne Tantale widziałem też u osób cywilnych. Nawet dzisiaj z zakupem amunicji 5.45 x 39 nie ma większego problemu, ale ceny do najniższych nie należą. Podobno był kiedyś projekt, aby karabinki te fabrycznie przekonstruować na broń samopowtarzalną i sprzedawać na rynku cywilnym. Z informacji które posiadam wynika, że przekonstruowanie zakończyło się na kilkunastu sztukach ...  czyli jak zwykle w naszym Kraju wielkie plany, a później nici. Mogła to być  ciekawa i tania alternatywa w doborze broni dla strzelców sportowych, szczególnie tych uprawiajacych konkurencje dynamiczne, stało się jednak inaczej.  Obecnie FB Radom oferuje strzelcom sportowym karabinki Beryl Sport i Mini Beryl Sport w kalibrze .223 Remington (5.56 x 45),  mimo wszystko jest to chyba lepsze rozwiązanie, poniewaz w naszej strefie jest to w tej chwili, poza nabojem 7.62 x 39, zasadniczy nabój pośredni jakim strzela większość użytkowników sportowej broni samopowtarzalnej, a cena karabinków, mimo że wysoka, jest znacznie niższa od cen broni zagranicznej.

Zbyszek